ปั๊มน้ำโซล่าเซลล์เป็นอุปกรณ์ ที่เกษตรกรใช้อำนวยความสะดวกในการให้น้ำแก่พืชพันธุ์และพื้นที่ทางการเกษตร โดยเฉพาะพื้นที่เพาะปลูกที่ไฟฟ้าเข้าไม่ถึง และน้ำที่ใช้ไม่เพียงพอ จึงจำเป็นต้องหาแหล่งน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น สระ คลอง บึง หรือบ่อบาดาลมาช่วยขับเคลื่อนการทำการเกษตรเหล่านี้ โดยปัจจุบันมีการนำไปประยุกต์ใช้กับการใช้เพื่ออุปโภคและบริโภคด้วย
โซล่ากูรูได้รวบรวมข้อมูลปั๊มโซล่าเซลล์มาฝากเพื่อน ๆ ที่กำลังสนใจอยากรู้จักว่าปั๊มน้ำโซล่าเซลล์คืออะไร ภายในประกอบไปด้วยอะไรบ้าง และมีกี่ประเภท ซึ่งแต่ละประเภทนั้นเหมาะสำหรับใช้งานสูบน้ำแบบไหน ปัจจัยในการเลือกซื้อ และวิธีคำนวณจำนวนแผงโซล่าเซลล์ที่เหมาะกับปั๊มน้ำ เรียกได้ว่าอ่านจบสามารถซื้อปั๊มน้ำที่ใช้ได้อย่างแน่นอน แถมตอนท้ายมีประเด็นถามตอบ คำถามยอดนิยมที่จะช่วยเพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับเครื่องปั๊มน้ำ โซล่าเซลล์มากขึ้น
ปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ คืออะไร
ปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ คือ เครื่องสูบน้ำที่ใช้ระบบโซล่าเซลล์เพื่อเคลื่อนย้ายน้ำจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่ง เพื่อเหตุผลทางการเกษตรเป็นส่วนใหญ่ ปั๊มโซล่าเซลล์ มีชื่อทางภาษาอังกฤษเรียกว่า Water Pump Solar Cell เกษตรกรหลายใช้ปั๊มโซล่าเซลล์เพื่อสูบน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติ แม้ไม่มีไฟฟ้าเข้าถึง เพิ่มความสะดวก และลดต้นทุน มีน้ำสำหรับรดพืชสวนไร่นา หรือเลี้ยงสัตว์ในฟาร์มได้สะดวก โดยระบบปั้มโซล่าเซลล์นี้ เป็นโซล่าเซลล์ระบบออฟกริด (Off Grid) ระบบโซล่าเซลล์ที่ไม่ต้องพึงไฟฟ้าจากการไฟฟ้า ได้พลังงานไฟฟ้าที่ผลิตได้จากแผงโซล่าเซลล์ (Soolar Panel) จะถูกกักเก็บไว้ในแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ (Solar Battery) จึงง่ายต่อการใช้งาน และสามารถพกพาไปไหนมาไหนได้สะดวก
ชุดปั๊มน้ำโซล่าเซลล์สำเร็จรูป ประกอบด้วยอะไรบ้าง
ระบบผลิตไฟฟ้า
ระบบผลิตไฟฟ้าสำหรับชุดปั๊มน้ำ จะมีแผงโซล่าเซลล์ทำหน้าที่ ผลิตไฟฟ้าโดยรับเอาพลังงานแสงอาทิตย์เข้าสู่ระบบโซล่าเซลล์ และเปลี่ยนให้เป็นพลังงานไฟฟ้า ก่อนส่งต่อไปยังอุปกรณ์แปลงไฟอินเวอร์เตอร์ (inverter)
ระบบจ่ายไฟ
จ่ายไฟจากแผงโซล่าเซลล์ไปเครื่องปั๊มน้ำ จะใช้อินเวอร์เตอร์เป็นหัวใจสำคัญของกระบวนการจ่ายไฟ โดยอินเวอร์เตอร์จะทำหน้าที่แปลงไฟ เปลี่ยนไฟฟ้ากระแสตรง (DC) ให้เป็นกระแสสลับ (AC) ที่สามารถใช้กับไฟบ้านและเครื่องใช้ไฟฟ้าได้ รวมทั้งเครื่องปั๊มน้ำก็ใช้ไฟกระแสสลับเช่นกัน
ระบบสูบน้ำ
เครื่องปั๊มทำหน้าที่สูบน้ำขึ้นจากแหล่งน้ำธรรมชาติอย่างบ่อบาดาล หรือสูบจากสระ หรือบ่อน้ำ โดยใช้เครื่องปั๊มน้ำ โซล่าเซลล์ (Water Pump Solar Cell) ซึ่งมีอยู่ด้วยกัน 4 ประเภท ได้แก่ ปั๊มน้ำโซล่าเซลล์หอยโข่ง ปั๊มชักโซล่าเซลล์ ปั๊มน้ำซับเมอร์ส และปั๊มจุ่ม (ปั๊มไดโว)
เลือกซื้อปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ แบบไหนดี
ปั๊มน้ำโซล่าเซลล์หอยโข่ง
ชุดปั๊มน้ำ โซล่าเซลล์หอยโข่งหรือปั๊มน้ำบาดาลหอยโข่ง เป็นปั๊มน้ำระบบพลังงานแสงอาทิตย์ที่นิยมใช้ทำการเกษตร อาทิ สูบน้ำจากผิวดิน แหล่งน้ำธรรมชาติ แม่น้ำลำธาร สระ บ่อน้ำ บ่อปลา หรือบ่อบาดาล ที่ลึกไม่เกิน 10 เมตร ใช้ติดตั้งบนพื้นดินในพื้นที่ที่ไฟฟ้าเขาไม่ถึง หลักการทำงานของปั๊มหอยโข่งนี้เป็นโซล่าเซลล์ระบบออฟกริด โดยเครื่องปั๊มน้ำจะหยุดทำงานอัตโนมัติ ในกรณีที่แหล่งน้ำแห้ง กระแสไฟฟ้าในแบตเตอรี่หมด และพระอาทิตย์ตกดิน เหมาะสำหรับเกษตรกรนำไปใช้ในภาคการเกษตร ทั้งการทำไร่ นา สวนผัก สวนผลไม้ รวมถึงฟาร์มเลี้ยงสัตว์ต่างๆ ซื้อปั๊มโซล่าเซลล์ได้ที่ลาซาด้า (Lazada) และที่ Shopee
ปั๊มชักโซล่าเซลล์
ปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ 24v เป็นอีกชื่อของปั๊มชักโซล่าเซลล์ ที่ใช้งานร่วมกับมอเตอร์ และสายพาน สามารถสูบน้ำได้ลึกกว่า 10 เมตร และมีแรงดันส่งน้ำได้สูงกว่า 10 เมตรเลยทีเดียว เป็นปั๊มน้ำระบบโซล่าเซลล์เพื่อการเกษตร ที่เหมาะสำหรับเกษตรกรที่ต้องการสูบน้ำจากบ่อน้ำบาดาลที่มีความลึกมาก ๆ และแหล่งน้ำอยู่ห่างจากบริเวณที่ต้องการใช้น้ำพอสมควร หรือต้องการสูบน้ำขึ้นไปเก็บในแท๊งค์น้ํา เพื่อส่งน้ำเข้าสู่ระบบน้ำในแปลง ก่อนจะกระจายน้ำทางไกลสู่แปลงเกษตร
ปั๊มน้ำซับเมอร์ส
ปั๊มน้ำซับเมอร์ส เครื่องปั๊มน้ำที่ใช้สูบน้ำจากบ่อบาดาลโดยเฉพาะ ด้วยวิธีจุ่มลงไปในน้ำที่ลึกลงไปใต้ชั้นผิวดิน ที่มีความลึกเกิน 10 เมตรขึ้นไป โดยเครื่องปั๊มน้ำชนิดนี้ต้องใช้ร่วมกับอุปกรณ์อื่น ๆ ได้แก่ มอเตอร์ และใบพัด เพื่อช่วยให้การสูบน้ำเหมาะสมกับอัตราการไหลของน้ำ ยิ่งมีจำนวนมากก็จะยิ่งสูบน้ำได้ลึก และมีแรงดันที่จะส่งน้ำออกมาสูงมากขึ้นด้วย สามารถสูบน้ำขึ้นแทงค์น้ำสูงๆ ได้สบาย ๆ เหมาะสำหรับใช้ดูดน้ำสะอาด น้ำเสีย และน้ำบาดาล มีทั้งแบบปั๊มน้ำที่ใช้ไฟฟ้า และแบบปั๊มโซล่าเซลล์ ต่อตรงกับแผงโซล่าเซลล์ โดยตัวปั๊มมีหลายขนาดให้เลือกใช้ตั้งแต่ขนาดเล็ก 1 นิ้ว, 2 นิ้ว หรือขนาดใหญ่เป็นปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ 4 นิ้ว 6 นิ้ว ไปจนถึง 8 นิ้ว ซึ่งควรเลือกใช้ขนาดที่พอดีกับบ่อ จึงจะช่วยให้การสูบน้ำมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ปั๊มน้ำชนิดไดโว DC
เป็นเครื่องปั๊มน้ำที่มีชื่อเรียกหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นปั๊มไดโซ ปั๊มจุ่ม หรือปั๊มแช่ โดยปั๊มน้ำไดโวนี้เป็นปั๊มน้ำขนาดเล็ก ใช้ไฟเพียง 12 โวตต์ (12v) เท่านั้น เป็นปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ ต่อตรง แค่เปิดเครื่องและนำตัวปั๊มไปแช่ในน้ำก็สามารถใช้งานได้ทันที เหมาะสำหรับใช้สูบน้ำออกในพื้นที่ที่ไม่มีไฟฟ้า และไม่มีบริเวณสำหรับติดตั้งเครื่องปั๊มน้ำขนาดใหญ่ ถึงแม้จะขนาดมีเล็ก แต่คุณสมบัติไม่เล็กตาม สามารถสูบน้ำได้ปริมาณมาก ในความลึกที่ไม่มากนัก ไม่ควรลึกเกิน 10 เมตร
ปัจจัยในการเลือกซื้อปั้มน้ำ โซล่าเซลล์
- วัตถุประสงค์การใช้งาน อาทิ หากต้องการสูบน้ำ ที่ลึกไม่เกิน 10 เมตร เพื่อทำการเกษตร ก็ควรเลือกซื้อปั๊มน้ำหอยโข่ง แต่หากต้องการปั๊มน้ำขนาดเล็กพกพาสะดวก ปั๊มไดโวคือเครื่องที่คุณควรเลือกซื้อ เป็นต้น
- งบประมาณ หลังจากเลือกประเภทได้แล้วก็มาดูที่งบประมาณในกระเป๋า โดยความแตกต่างของราคาปั้มน้ำ โซล่าเซลล์ขึ้นอยู่กับ ประเภท ขนาดปั๊มน้ำ และแผงโซล่าเซลล์ ควรเลือกให้เหมาะกับการใช้งาน เพื่อให้คุ้มค่าและไม่เกินงบประมาณที่ตั้งไว้
- ระดับความลึกของน้ำ เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อราคา เพราะยิ่งระดับความลึกของน้ำมากเท่าไหร่ก็ยิ่งต้องการเครื่องปั๊มน้ำขนาดใหญ่ที่มีกำลังสูบมากขึ้น หรือมีอุปกรณ์เสริมช่วยเพิ่มกำลังสูบ ซึ่งขนาดเครื่องและอุปกรณ์เสริมเหล่านี้จะทำให้เครื่องปั๊มน้ำมีราคาที่สูงขึ้นตามไปด้วย
ปั๊มน้ำต้องมีแผงโซล่าเซลล์กี่แผง
จำนวนแผงโซล่าเซลล์ที่ใช้กับปั๊มน้ำ โซล่าเซลล์หอยโข่งนั้น ขึ้นอยู่กับกำลังวัตต์ของไฟฟ้าที่ใช้ ยิ่งกำลังวัตต์มากก็ยิ่งต้องใช้แผงโซล่าเซลล์มากตามไปด้วย เผื่อให้สามารถผลิตกระแสไฟเพียงพอต่อการใช้เครื่องปั๊มน้ำ โดยทั่วไปแล้วจะต้องใช้ไม่น้อยกว่า 2 แผงขึ้นไป แต่ละแผงควรมีกำลังวัตต์ไม่น้อยกว่า 250 วัตต์ (250w) ขึ้นไป
การคำนวณระบบโซล่าเซลล์กับปั๊มน้ำ
โซล่ากูรูได้นำวิธีคำนวณแผงโซล่าเซลล์ให้พอดีกับขนาดของปั๊มน้ำมาฝาก เพื่อไม่เกิดปัญหาซื้อมาแล้วระบบโซล่าเซลล์ผลิตไฟไม่พอใช้กับปั๊มน้ำ ซึ่งวิธีนี้สามารถนำไปใช้คำนวณกับการใช้ไฟฟ้าภายในบ้านได้เช่นกัน
1. เริ่มจากเลือกขนาดของปั๊มน้ำที่ต้องการใช้ก่อน โดยขนาดปั๊มน้ำก็ขึ้นอยู่กับความลึกของระดับน้ำที่ต้องการสูบ โดยในวันนี้เราจะสมมุติว่าปั๊มน้ำที่เราต้องการ คือ ปั๊มน้ำซับเมอร์สขนาด 300w สำหรับสูบน้ำลึกไม่เกิน 30 เมตร
2. จากนั้นดูว่าใช้งานต่อวันจะใช้ประมาณกี่ชั่วโมง นำจำนวนชั่วโมงที่ใช้คูณกับขนาดวัตต์ ซึ่งหากใช้งานวันละ 3 ชั่วโมง จะได้เป็น 3 × 300w = 900w
3. ใน 1 วัน ปริมาณแสงอาทิตย์ที่เข้มข้นพอที่จะนำมาผลิตกระแสไฟฟ้าได้ไม่เกิน 5 ชั่วโมง ให้นำจำนวนวัตต์ที่ใช้งานเครื่องปั๊มวันละ 3 ชั่วโมง มาหารด้วยจำนวนชั่วโมงที่แสงอาทิตย์สามารถผลิตไฟได้ 900w ÷ 5 = 180w
4. ซึ่ง 180w คือ กำลังวัตต์ของโซล่าเซลล์ที่ต้องการใช้ โดยโซล่ากูรูแนะนำว่า ควรใช้โซล่าเซลล์ที่กำลังวัตต์มากกว่าปริมาณไฟที่ใช้อย่างน้อย 20% เพื่อให้มั่นใจว่าจะสามารถผลิตไฟฟ้าสำหรับใช้สูบน้ำได้อย่างเพียงพอ ไม่เกิดปัญหาไฟตก หรือสะดุดระหว่างการใช้งาน ดังนั้นแผงโซล่าเซลล์ที่เหมาะกับ ปั๊มน้ำซับเมอร์สขนาด 300W ที่ปั้มน้ำวันละ 3 ชั่วโมงคือ แผงโซล่าเซลล์ที่ผลิตไฟมากกว่า 200 วัตต์
Q&A ปั๊มน้ำ โซล่าเซลล์
สุดท้ายนี้โซล่ากูรูอยากเน้นย้ำเรื่องการเลือกประเภทของปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ ที่เพื่อน ๆ ควรศึกษาให้ดีก่อนตัดสินใจเลือกซื้อมาใช้งาน จากที่โซล่ากูรูได้นำข้อมูลมาแบ่งปันกันในวันนี้ จะเห็นได้ว่าแต่ละประเภทถูกออกแบบมาด้วยวัตถุประสงค์การใช้งานที่ต่างกัน ซึ่งหากเลือกปั๊มน้ำที่ใช่และเหมาะสมกับการใช้งาน ก็จะช่วยให้เพื่อน ๆ ประหยัดค่าไฟ ลดต้นทุน และได้น้ำมาใช้ตามที่ตั้งใจ